Sosyal Sorumluluk

Sosyal sorumluluk konusuna girmeden önce “etik” terimini özellikle açıklamak istiyorum. Çünkü etik değerler, sosyal sorumluluk çalışmalarının en temel dayanak noktasıdır.

Etik

Etik terimi kişilik, karakter kavramları anlamına gelen yunanca ethos kelimesinden türemiştir. Etik kavramı ile bütün evrensel değerler ifade edilmektedir. Bu yüzden kurumların etik değerleri bir zorunluluk olarak görmesi gerekmektedir. Kurumlar etik değerleri zorunluluk olarak gördüğü takdirde toplum içerisinde etik değerler için çeşitli kurumsal refleksler sergileyebilirler. Bu refleksler zaman içerisinde devamlılığı olan “kurumsal davranışlara” dönüşebilir. Bu kurumsal davranışlar, kurum kültürünün oluşmasında veya mevcut kurum kültürünün daha çok benimsenmesi hususunda etkisi olabilir. Bu gibi kurumsal refleks ve kurumsal davranışları sosyal sorumluluk çalışmaları ile daha da güçlendirebilirsiniz.

Sosyal Sorumluluk Projesi

Etik değerlerin öne çıkarıldığı, toplumsal faydanın sağlandığı, insanlarda farkındalık düzeyinin arttırıldığı çalışmalar sosyal sorumluluk çalışmalarında dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardır. Kurumun ismini ön plana çıkarmayı hedefleyen, kurumun mal ve hizmetlerinin tanıtımını baz alan çalışmalar kurumlar tarafından sosyal sorumluluk projesi diye adlandırılsa da toplum içerisinde samimiyetsiz reklam çalışmaları olarak yerini alacaktır. Birçok alanda olduğu gibi sosyal sorumluluk projelerinde de sürdürülebilirlik çok önemli bir etmendir. Devamlılığı olan ve ölçümlenebilen projeler revize edilerek uzun süre etkisini devam ettirebilir. Kurumların yapmış olduğu sosyal sorumluluk çalışmalarının etkisinin ölçülmesi bu yüzden önemlidir. Kurumlar bünyelerinde yürüttüğü bu tarz faaliyetlerini Kurumsal Sosyal Sorumluluk çalışmaları başlığı altında ele almaktadırlar. Sosyal sorumluluk çalışmalarına gönüllü katılımların artması projenin bilinirliğinin artmasında ve hedefine ulaşmasında önemli etkiye sahiptir.

Sosyal Sorumlulukta Gönüllü ve Gönüllülük

Gönüllü, içinde bulunduğu toplulukta herhangi bir karşılık ya da çıkar beklemeksizin bir işi yapmayı kendiliğinden üstlenen kişi olarak ifade edilmektedir. Gönüllülük ise herhangi bir çıkar beklemeden, toplumun yararına olan, bilgi, emek ve zamanını kendi özgür iradesi ile kullanabileceği, herhangi bir sivil toplum kuruluşunda gönüllü olma durumu olarak ifade edebiliriz. Gönüllü projelere katılmak isteyenler olduğu gibi katılmak istemeyen kişilerde bulunmaktadır. Bunları iki ayrı kategoride en temel sebepleri ile aşağıda sıralamış bulunmaktayım.

Gönüllü Faaliyetlere Katılımın Amacı

Birçok insan çeşitli sebeplerden veya beklentilerden dolayı gönüllülük faaliyetleri içerisinde yer almak isteyebilir. Sosyal sorumluluk projelerinde veya sivil toplum kuruluşlarında gönüllülük faaliyetlerinde yer almak isteyen kişilerinde en temel sebeplerini ve beklentilerini aşağıda ilginize sunmuş bulunmaktayım.

• Kendi değerleri ile örtüşen bir faaliyette yer alma isteği
• Yeni bir arkadaş çevresi edinme isteği
• Bir yere ait olma isteği
• Yeni bir beceri kazanma isteği veya becerilerini paylaşma isteği
• Önemli biri veya popüler biri olma isteği
• Yalnızlıktan kurtulma isteği

Gönüllülük Gerektiren Faaliyetlere Katılmama veya Uzaklaşma Nedenleri

Toplumsal fayda sağlayacak çalışmalarda, sosyal sorumluluk projelerinde, gönüllülük faaliyetlerinde yer almama isteğinin en temel sebeplerini aşağıda sıralamış bulunmaktayım.

• Sorumluluk almaktan kaçınmak
• Gönüllülük çalışmalarına ayıracak kadar yeterli zamanının olmadığı düşüncesi
• Gönüllülük çalışmalarının kendisine maddi bir maliyeti olacağı düşüncesi
• Çalışmaların toplum içerisinde bir etkisi olduğuna inanmamak
• Ailesinde ve çevresinde böyle bir kültürün ve geleneğin oluşmamış olmaması
• Grup çalışmalarına karşı çekingenlik ve özgüven eksikliği
• Daha önce görev aldığı çalışmalarda kötü deneyim veya izlenim elde etmesi

Sivil Toplum Kuruluşları ve sosyal sorumluluk çalışması yürüten kurumlar gönüllü olma ve gönüllü olmama, uzaklaşma başlıklarında belirtmiş olduğum maddeleri göz önünde bulundurarak insan kaynağı ve süreç planlamasını yapması gerekmektedir. Aksi takdirde yürütülen projelerde ciddi sıkıntılar yaşayabilirler. Kurumlar, itibarı ve imajı açısından son derece önemli olan bu tarz faaliyetlerinin aşamalarını doğru planlanmadığı takdirde olumsuz sonuçlar ile karşı karşıya kalabilirler. Belirtmiş olduğum gibi sıkıntı yaşanmaması için süreç yönetimini en başından doğru kurgulamanız gerekmektedir. Temel olarak gönüllü yönetimi konusunda aşağıdaki sıralamayı göz önünde bulundurarak süreç planlamasını yapabilirsiniz.

Gönüllü Yönetimi Süreçleri

• İş planlamasının yapılması
• Çalışmada görev almak isteyen kişilerin belirlenmesi
• Gönüllü bulma ve katılımları arttırmak için iletişim stratejilerinin ve süreçlerinin planlanması
• Oryantasyon 
• Eğitim
• İş dağılımının yapılması
• Değerlendirme
• Raporlama
• Geri bildirim ve ödüllendirme

Gönüllüler ile yapılan çalışmalarda süreci yönetirken daha hassas olunması gerekmektedir. Gönüllü psikolojisinden anlamak ve buna göre yönlendirmelerde bulunmak sürecin sağlıklı yürümesini sağlayacaktır. Bu tarz çalışmalarda gönüllülerin yönetiminden sorumlu kişilerin iletişim becerileri, davranış bilimleri, kişilik tipleri, psikolojiye giriş gibi bazı temel konularda bilgi sahibi olmaları veya eğitim almaları mutlaka fayda sağlayacaktır.